Polecane książki
Poleca: Jarosław Dubiel „Jarema”
Kresowa księga sprawiedliwych 1939–1945
Kresowa księga sprawiedliwych 1939–1945. O Ukraińcach ratujących Polaków poddanych eksterminacji przez OUN i UPA, opracował Romuald Niedzielko, Warszawa 2007 (seria: „Studia i materiały”, t. 12)
Nacjonaliści ukraińscy dokonali eksterminacji ludności polskiej zamieszkującej Kresy Wschodnie Rzeczypospolitej, które znalazły się pod okupacją sowiecką i niemiecką. Do pojedynczych napadów oraz rzezi na masową skalę doszło w kilku tysiącach miejscowości. Zginęło tam, według różnych szacunków, ok. 100 tys. osób.
Korzystając z zachowanych relacji świadków, w książce odnotowano wydarzenia w 500 miejscowościach (na terenie województw: wołyńskiego, poleskiego, tarnopolskiego, lwowskiego, stanisławowskiego, rzeszowskiego i lubelskiego), w których z rąk OUN-UPA poniosło śmierć blisko 20 tysięcy Polaków. Część skazanych na zagładę polskich mieszkańców otrzymała pomoc humanitarną ze strony ukraińskich sąsiadów, zazwyczaj członków rodzin mieszanych, krewnych lub przyjaciół, czasem nieznajomych, kierujących się chrześcijańską miłością bliźniego, w sporadycznych przypadkach – także ze strony katów.
Zachowani we wdzięcznej pamięci ocalonych Ukraińcy – główni bohaterowie tej książki (ponad 1300 osób, niestety częstokroć anonimowych) zasłużyli na zaszczytne miano „sprawiedliwych” i na publiczne uhonorowanie, ponieważ z narażeniem życia, indywidualnie, a nawet całymi rodzinami, przeciwstawili się czynnie ludobójstwu. Ostrzegali przed napadem, udzielali schronienia, wskazywali drogi ucieczki, zaopatrywali w żywność i ubranie, przewozili w bezpieczne miejsce, do lekarza czy szpitala, przyjmowali pod opiekę, a nierzadko na długoletnie wychowanie sieroty po zamordowanych, odmawiali wykonania rozkazu zabicia członka własnej rodziny – np. żony lub męża – narodowości polskiej. Dzięki aktom solidarności i miłosierdzia ocalały zarówno pojedyncze osoby, jak i całe wsie (łącznie ponad 2,5 tysiąca osób). Kilkuset Ukraińców wykonawcy „akcji antypolskiej” ukarali śmiercią, uważając udzielanie pomocy „Lachom” za zdradę ukraińskich ideałów narodowych.
Książka do pobrania w różnych formatach i językach tutaj
Nasz patriotyzm ich szowinizm?” Rozmawia Mariusz Maszkiewicz
Polski dyplomata Mariusz Maszkiewicz, przekonał do zwierzeń Vytautasa Landsbergisa – jedną z najważniejszych postaci Sajudisu, człowieka nierozerwalnie związanego z najnowszymi dziejami swego kraju. Dzięki czemu powstała interesująca i barwna opowieść o konkretnym człowieku na tle historii jego narodu i to w tym szczególnym okresie tworzenia się niezależnej Republiki Litewskiej (Lietuvos Respublika). Ta potoczysta rozmowa ma szansę trafić do szerszego grona czytelników, ale będzie też – nie wątpię – analizowana przez badaczy zajmujących się relacjami polsko-litewskimi i litewsko-polskimi.
Michał Jagiełło „Ważna rozmowa” – wstęp do książki.
Strona domowa książki
Nasz patriotyzm ich szowinizm.pdf
Post scriptum2.pdf
Bez wątpienia było warto
„Bez wątpienia było warto!” Z Markiem Adamkiewiczem rozmawia Michał Siedziako, Szczecin 2012, 247 s. + aneks zdjęciowy. Marek Adamkiewicz to jedna z najbardziej znanych postaci zarówno szczecińskiej, jak i ogólnopolskiej opozycji demokratycznej okresu PRL. Przez pryzmat jego biografii można poznać historię najważniejszych młodzieżowych środowisk opozycyjnych w Polsce począwszy od lat siedemdziesiątych, po końcówkę lat osiemdziesiątych. Rola, którą w tej historii odegrał, była przy tym w wielu przypadkach niebagatelna, w jednym zaś wręcz kluczowa, dla rozwoju wydarzeń w całym kraju.
Współzałożyciel wrocławskiego Studenckiego Komitetu Solidarności, lider szczecińskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów i Akademickiego Ruchu Oporu, kolporter niezależnych wydawnictw, wreszcie człowiek, którego protest przeciwko treści peerelowskiej przysięgi wojskowej stał się iskrą, która doprowadziła do powstania ogólnopolskiego Ruchu „Wolność i Pokój”, następnie jego aktywny uczestnik. Swoją aktywność opozycyjną przypłacał licznymi represjami. Relegacja ze studiów, uniemożliwienie obrony pracy magisterskiej napisanej po podjęciu kolejnych, internowanie, osadzenie w zwykłym, kryminalnym więzieniu, utrudnianie podjęcia normalnej pracy, nagminne nękanie zatrzymaniami na 48 godzin, rewizjami czy wyrokami kolegiów do spraw wykroczeń – to wszystko nie złamało jednak woli oporu młodego opozycjonisty, który o swojej działalności rozmawia w prezentowanej książce z Michałem Siedziako.
Źródło: IPN
Od dyktatury do demokracji. Drogi do wolności.
Wydanie książki prof. Gene Sharpa przez środowisko Ruchu Wolność i Pokój nie jest przypadkowe. Wprawdzie Sharp nie inspirował WiPowców do działania publicznego w latach 80., a też i WiPowcy nie byli inspiracją do aktywności pro publico bono dla szacownego Profesora, to jednak wiele nas łączy. Wszyscy WiPowcy sprzeciwiali się składaniu przysięgi wojskowej zawierającej klauzulę wierności armii czerwonej, która była ostoją dyktatury w wymiarze międzynarodowym i odpowiedzialną za tragedię wielu narodów i milionów jednostek. Ostoją dyktatury w wymiarze krajowym, choć z różnych powodów przemilczaną i hołubioną, było tzw. ludowe wojsko polskie, które zbrojnie najechało pod przewodnictwem W. Jaruzelskiego Czechosłowację w 1968 r., polskie Wybrzeże w 1970 r. i całą Polskę w grudniu 1981 r. Gene Sharp wskazuje, jak skutecznie walczyć o niepodległość, niezależność, suwerenność, godność etc. bez używania przemocy. WiPowcy korzystali z tych sposobów walki nie znając propozycji Sharpa, a też i Sharp nie znał w latach 80. WiPowców. Bliskość poglądów ma swoje koincydencje a książka prof. Gene Sharpa jest tego najlepszym dowodem.
Dariusz Zalewski
Książka do pobrania w formacie pdf (ISBN 978-83-936296-4-0).
Między wolnością a pokojem
„Między wolnością a pokojem” to pierwsza monografia Ruchu „Wolność i Pokój” autorstwa Anny Smółki-Gnauck. Ruch ten był jednym z najważniejszych ugrupowań opozycyjnych w PRL-u w drugiej połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego stulecia. W mediach często błędnie przedstawiany jest jako ruch pacyfistyczny lub ekologiczny. Jego uczestnicy protestowali przeciw obowiązkowej służbie wojskowej. Organizowali też liczne akcje przeciw zatruwaniu środowiska. Głównym jednak spoiwem ruchu był jednoznaczny antykomunizm. Dzięki temu w działania WiP-u włączyło się wiele różniących się poglądami osób – od anarchistów po konserwatystów.
Źródło:IPN
Z PRL do Polski. Wspomnienia z niejednego podwórka (1976–1989)
Leszek Budrewicz, Z PRL do Polski. Wspomnienia z niejednego podwórka (1976–1989). Redakcja i opracowanie Monika Kała, Grzegorz Waligóra, Wrocław 2008, 180 s. Urodzony we Wrocławiu w 1956 r. Leszek Budrewicz to bez wątpienia jedna z najbarwniejszych postaci wrocławskiej opozycji, w szeregach której spędził blisko trzynaście lat: od Wydarzeń Czerwcowych 1976 r. i włączenia się w akcję zbierania pieniędzy dla represjonowanych robotników Radomia i Ursusa, aż do wyborów do Sejmu kontraktowego z 4 i 18 czerwca 1989 r., będących początkiem upadku rządów komunistycznych w Polsce. Aktywność polityczna Budrewicza obejmuje więc najważniejszy okres funkcjonowania zorganizowanej opozycji w Polsce. Na przykładzie jego losów prześledzić można zarówno ewolucję chylącego się ku upadkowi systemu komunistycznego, jak i złożoną historię różnorodnych środowisk opozycyjnych. (…) Prezentowane poniżej wspomnienia Leszka Budrewicza stanowią zapis zredagowanego i autoryzowanego wywiadu udzielonego Monice Kała. Zawarte w tekście poglądy i oceny związane z funkcjonowaniem środowisk opozycji w latach 1976–1989 odzwierciedlają jedynie poglądy autora wspomnień. Przypisy biograficzne, zamieszczone w części zawierającej wspomnienia Leszka Budrewicza mają wyłącznie charakter wyjaśniający i uzupełniający oraz znajdują się przy pierwszym występowaniu danego nazwiska. Szczególną uwagę zwrócono w nich na działalność opozycyjną do 1989 r. Informacje o aktywności poszczególnych osób po 1989 r. dotyczą przede wszystkim okresów zasiadania w parlamencie i pełnienia wysokich urzędów państwowych. Wykorzystane ilustracje pochodzą ze zbiorów Niezależnej Agencji Fotograficznej „Dementi”, Instytutu Pamięci Narodowej we Wrocławiu, Zakładu Narodowego im. Ossolińskich oraz prywatnych zbiorów Leszka Budrewicza.
Fragmenty wstępu Grzegorza Waligóry
Źródło:IPN
Ruch Wolność i Pokój w relacjach międzynarodowych (1985-1990).
Po 25 latach od powołania Ruchu „Wolność i Pokój” postanowiliśmy utworzyć Fundację i jeszcze raz włożyć swój skromny wkład w dyskusję w naszym kraju na tematy dotyczące m.in. bezpieczeństwa, racji stanu, wyborów moralnych, roli jednostki w życiu publicznym oraz problemów ochrony naszego środowiska naturalnego.
Przy okazji pierwszej po latach konferencji organizowanej przez WiP (ostatnie takie miały miejsce w latach 1987-1988 – w zupełnie innych warunkach) chcemy znów postawić sobie i wszystkim zainteresowanym pewne kluczowe pytania. Tym razem zaprosiliśmy naszych przyjaciół z Ukrainy, Rosji, Białorusi, Austrii i Niemiec. Interesuje nas jak oni widzą miejsce Polski w naszym regionie, jak my dostrzegamy miejsce naszych przyjaciół – dawnych dysydentów – w ich środowiskach politycznych, społecznych i zawodowych. Interesuje nas, jaka jest waga problemów, z którymi zmagamy się tu w Polsce oraz z którymi zmagają się nasi sąsiedzi.
Fragmenty wstępu Mariusza Maszkiewicza
Fundacja Wolność i Pokój 
Najnowsze komentarze